Czytałem o problemie choroby wieńcowej występującej w uprzemysłowionych państwach. Żyję w Subsaharyjskiej Afryce i zasmuca mnie nasz poważny problem z HIV i AIDS, ale jednocześnie zastanawiam się czy ta część świata znajduje się w grupie ryzyka zachorowania na choroby sercowe, które wydają się tak powszechne w zamożnych państwach. Czy my, którzy żyjemy w nisko i średnio dochodowych krajach musimy się martwić o problem choroby wieńcowej?
Twoje pytanie dotyczy ogólnie całego procesu zmiany oblicza chorób sercowych, zarówno na całym świecie jak w krajach nisko i średnio dochodowych. Choroby układu krążenia (CVD) stały się największą przyczyną śmierci na całym świecie w 2004 roku, kiedy to oszacowano, że spowodowały 17 milionów zgonów, a liczba ta cały czas rośnie.
Nisko i średnio dochodowe państwa notują alarmującą i stale powiększającą się ilość przypadków chorób układu krążenia. CVD jest najczęstszą przyczyną śmierci we wszystkich rozwijających się regionach z wyjątkiem Subsaharyjskiej Afryki- w tej części świata jest najczęstszą przyczyną śmierci jedynie u osób powyżej 45 roku życia. Choroby zakaźne takie jak HIV i AIDS, malaria, zakażenie dolnych dróg oddechowych pozostają głównymi przyczynami śmierci pośród ludzi młodych w rejonie Subsaharyjskiej Afryki.
Na przestrzeni ostatnich 150 lat nastąpiła zmiana obrazu chorób. Przed 1900r choroby zakaźne, oraz niedożywienie były wiodącą przyczyną śmierci niemalże w każdej części świata. Jeśli do tego dodamy wysoką śmiertelność niemowląt i dzieci to średnia oczekiwana długość życia wynosiła około 30lat. Choroby serca stanowiły mniej niż 10 procent przyczyn zgonów w porównaniu do infekcji, oraz niedożywienia i ta liczba odnosiła się głównie do reumatycznej choroby serca (reumatycznej gorączki) wywoływanej przez paciorkowcowe zakażenie i uszkodzenie mięśnia sercowego (kardiomiopatie).
Wraz ze wzrostem wiedzy dotyczącej żywienia, poprawą społecznych warunków sanitarnych, oczyszczeniem wody i spopularyzowaniem szczepień zanotowano spadek ilości chorób zakaźnych. Oczekiwana długość życia dramatycznie się zwiększyła, w bardzo wielu krajach spadła śmiertelność noworodków oraz dzieci. W tym samym czasie choroba układu krążenia mieściła się w 10 do 35 procentach przyczyn śmierci, włącznie z chorobami reumatycznymi zastawek serca, nadciśnieniem, chorobą wieńcową i udarem.
Smutną ironią jest, że to właśnie nawyki żywieniowe spowodowały zmianę obrazu chorób, która ciągle postępuje. Technicznie rzecz ujmując nastąpiła zmiana epidemiologiczna. Okoliczności wywołane przez ludzi i zwyrodnienia (choroby niezakaźne) wysunęły się na pierwszy plan a choroby układu krążenia wynoszą pomiędzy 35 a 65 procent przyczyn śmierci, głównie za sprawą choroby wieńcowej oraz udaru. Czynniki, które w dużej mierze są odpowiedzialne za taką zmianę obrazu chorób to zwiększona ilość spożywanych tłuszczów nasyconych oraz wysokokalorycznych produktów (popularnie znanych jako śmieciowe jedzenie), wraz ze zmniejszoną aktywnością fizyczną. To zaowocowało pojawieniem się wysokiego ciśnienia krwi i zwyrodnieniową chorobą tętnic (miażdżycą). W wielu częściach świata spada aktywność fizyczna, oraz pojawia się epidemia nadwagi i otyłości. Zwiększa się również odsetek osób cierpiących na nadciśnienie, cukrzycę typu drugiego oraz osób z nieprawidłową ilością tłuszczu we krwi (cholesterolu) nawet wśród dzieci.
Subsaharyjska Afryka nie pozostała nietknięta tym ogromnym problemem chorób układu krążenia. Coraz większa urbanizacja doprowadziła do zmian w nawykach żywieniowych, zmniejszenia fizycznej aktywności a otyłość stała się częściej spotykanym problemem. Obecnie szacuje się, że 40 procent kobiet w południowej Afryce posiada nadwagę. W krajach średnio i nisko dochodowych zwiększa się również użycie tytoniu, co powoduje zwiększenie ryzyka zachorowania na chorobę układu krążenia. Popularne wzorce promujące czynniki wpływające na ryzyko w rozwijających się krajach, coraz bardziej naśladują te, funkcjonujące w rozwiniętych już krajach. Regularne ćwiczenia, dieta bogata w owoce i warzywa, unikanie nasyconych tłuszczów oraz tytoniu we wszystkich postaciach są kluczowe w unikaniu chorób serca. Krótko mówiąc- praktykuj Adwentystyczny, zdrowy styl życia. Dokonuj mądrych wyborów a Twoje serce odczuje różnicę.
Artykuł Allana R. Handysidesa i Petera N. Landlessa.
Tłumaczenie: Adam Kurz, Styczeń 2014