Słyszałem o nowej chorobie występującej w niektórych częściach Afryki zwanej „gorączka denga”. Czy moglibyście powiedzieć coś na ten temat?
Gorączka denga to choroba, wywoływana „flawiwirusem”, którym można zarazić się poprzez ukąszenie komara. Ta wirusowa rodzina ma czterech członków, a komary które mogą je przenosić to gatunki Aedes aegypti, oraz Aedes albopictus. W obszarach zalesionych choroba rozprzestrzenia się wśród zwierząt gatunku naczelnych, lecz w miastach o ciągle rosnącej gęstości zaludnienia dominuje przenoszenie jej z ludzi na ludzi.
Łatwość podróżowania pozwoliła zainfekowanym ludziom poruszać się szybciej, na dodatek handel i podróże poszerzyły lokalizację miejsc na których występują komary Aedes aegypti. Handel używanymi oponami, które mogą zawierać jajeczka i larwy, oraz szybka urbanizacja w Azji dramatycznie zwiększyły potencjał rozprzestrzeniania się tej choroby. Według danych „Światowej organizacji zdrowia” oraz „Amerykańskiej agencji epidemiologicznej” Południowa część Stanów Zjednoczonych, Środkowa Ameryka, większość amazońskich regionów Południowej Ameryki, a także tropikalne lasy Afryki, większość Indii, Malezja, Indonezja, Tajlandia, Filipiny i północno-wschodnia Australia są zagrożone Gorączką Denga. Ostatnie wybuchy epidemii w Afryce zwracają na nowo uwagę na tą chorobę.
Dla większości osób Gorączka Denga będzie wyglądała na chorobę „grypopodobną”. Gorączka, złe samopoczucie, swędzenie, dyskomfort, bóle głowy i być może wymioty z delikatną wysypką mogą być jedynymi objawami jakich doświadczą, jednakże ciężkie przypadki Dengi mogą zagrażać życiu. Wirus może się połączyć z warstwą maleńkich kapilar (naczyń włosowatych) i spowodować obfite wycieki, co w efekcie może powodować zmniejszenie ilości trombocytów, utraty białka z krwi i doprowadzić do wstrząsu. Bólom podczas oddychania może towarzyszyć zalewanie płynami krwi pęcherzyków płucnych, oraz obfite krwawienie.
Najczęstszy przebieg choroby to jakieś trzy do siedmiu dni rozwoju choroby, dwa do trzech dni łagodniejszych objawów, trzy do czterech dni ostrzejszych objawów, a następnie dodatkowe trzy dni powrotu do zdrowia.
Ludzie żyjący w obszarach endemicznych są narażeni na chorobę, chyba że wcześniej zostali zarażeni wszystkimi czterema typami wirusa. Z powodu częstotliwości podróżowania, w przypadku osób które niedawno powróciły z takich obszarów istnieje ryzyko zachorowania i powinny być traktowane jako potencjalnie zainfekowane jeśli posiadają któreś z wcześniej wymienionych objawów. W diagnozowaniu tej choroby używane są testy na wirusa, białka strukturalne wirusa, oraz reakcja pacjentów na przeciwciała. Do tej pory nie stwierdzono skutecznego lekarstwa, które zabijałoby wirusa.
Jest to dowód na niesamowitą trudność wyprodukowania szczepionki na Denga, jednak obecnie takie szczepionki istnieją i są w fazie testów laboratoryjnych. Również wysiłki w celu zmniejszenia ilości komarów przenoszących wirusa odnoszą małe sukcesy. Stare puszki, opony, plastikowe butelki a nawet niektóre rośliny takie jak agawa mogą zawierać kieszonki z wodą, w których komary składają swoje jaja. Czyszczenie takich śmieci w domu i w miastach jest kluczem do kontrolowania komarów w miejskich obszarach.
Pojawiają się również nowe pomysły które poddawane są testom. „Genetycznie zmodyfikowane męskie osobniki komarów, które sterylizują dzikie damskie osobniki, zmniejszając przy tym produkcję jajeczek a co za tym idzie rozmiar całej populacji następnej generacji komarów” są w fazie badań, jako potencjalne środki do złamania cyklu reprodukcyjnego komarów. Bakteria zwana Wolbachia została użyta do zainfekowania komarów Aedes aegypti co spowodowało ochronę komarów przed zainfekowaniem ich wirusem Denga. Ma ona możliwość naturalnego rozpowszechniania się wśród komarów, oraz tworzenie bardziej odpornej grupy komarów.
Jak na razie najlepszym sposobem ochrony jest zapobiegnięcie plagi komarów a przez to również ryzyka zostania ukąszonym. Środki przeciwko komarom zawierające permetrynę, siatki, ściany pokryte insektycydami zmniejszają ryzyko pojawienia się komarów w domu. Szczelne okna, dobrze dopasowane drzwi i używanie środka odstraszającego owady w obszarach w których występują komary są bardzo ważne. Tak jak w wielu sytuacjach prewencja (zapobieganie) jest kluczowe. Zwłaszcza kiedy nie ma lekarstwa.
Artykuł Allana R. Handysidesa i Petera N. Landlessa
Tłumaczenie: Adam Kurz, Maj 2014