Moja mama miała dwie sytuacje, które doktor nazwał mini udarami, albo inaczej, przemijającymi atakami niedokrwiennymi. Martwimy się, że może mieć poważny udar. Czy jest coś, co możemy zrobić, aby ją przed tym uchronić?
Udar jest główną przyczyną zgonów na całym świecie i główną przyczyną inwalidztwa jego ofiar. Gdy udar i przemijające ataki niedokrwienne (TIA) wystąpią razem, mogą doprowadzić do zatoru naczyń wieńcowych.
Udar niedokrwienny występuje, gdy dopływ krwi do części mózgu zostaje przerwany lub poważnie zmniejszony, pozbawiając tkankę mózgową tlenu i pożywienia. W ciągu kilku minut komórki mózgowe zaczynają umierać. Udar lub TIA (w których zator jest tymczasowy) mają 12,8% ryzyka nawrotu w ciągu tygodnia. Niektórzy szacują, że do 80% nawrotów udaru można by uniknąć, gdyby pacjenci byli odpowiednio leczeni.
Nie wszystkie udary mają tą samą przyczynę. Zakrzep lub niedrożność płytek w naczyniach krwionośnych jest najczęstszą przyczyną przerwania swobodnego przepływu krwi. Około 15% udarów niedokrwiennych jest jednak wynikiem pęknięcia naczyń krwionośnych w mózgu a około 5% (1 na 20) dotyczy krwawienia wokół mózgu.
Aby zidentyfikować przyczynę TIA lub mini udaru, lekarze muszą ustalić:
- Czy ma to związek z problemami serca, takimi jak migotanie przedsionków?
- Czy jest to związane z chorobą dużych naczyń tętniczych, takich jak szyjne?
- Czy występuje choroba małych naczyń tętniczych, jak przy cukrzycy?
- Czy ma to związek z innymi problemami, takimi jak zaburzenia krzepnięcia, zażywanie narkotyków lub mechanicznymi problemami?
W celu uzyskania tych informacji większość pacjentów zostaje poddana badaniu MRI, czyli rezonansowi magnetycznemu, który jest bardziej czuły niż tomografia komputerowa (CT) na wykrywanie mini udarów. Pozostałe formy obrazowania pozwalają na ocenę uszkodzenia naczyń krwionośnych. Jednak nawet przy tych badaniach lekarze czasami nie są w stanie ustalić przyczyny udaru mózgu.
Dla twojej mamy i innych pacjentów z tymi problemami niezbędne jest niezwłoczne podjęcie zarządzania czynnikami ryzyka i zmiana stylu życia. Regularne ćwiczenia, powstrzymywanie się od palenia tytoniu i kontrola wagi są bardzo ważne. Zdefiniowano następujących dziesięć czynników, które stanowią 90% bodźców, zwiększających ryzyko udaru:
- Wysokie ciśnienie krwi
- Nadwaga
- Zła dieta
- Brak ćwiczeń
- Cukrzyca
- Spożywanie alkoholu
- Stres i depresja
- Nieprawidłowości sercowe
- Genetycznie uwarunkowany nieprawidłowy poziom cholesterolu.
Oprócz zmiany stylu życia, niezbite dowody wskazują korzyści z obniżenia ciśnienia krwi, obniżenia poziomu cholesterolu oraz z przyjmowania leków obniżających lepkość płytek krwi. Określenie optymalnego ciśnienia krwi jest niemożliwe ze względu na brak danych, ale bezwzględne obniżenie ciśnienia skurczowego w trakcie leczenia, zawsze wykazywało poprawę. Niższe ryzyko udaru mózgu o 28% w ciągu czterech lat zaobserwowano u osób przyjmujących inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) w celu obniżenia ciśnienia krwi. Można dyskutować, czy najodpowiedniejszym będzie konkretny lek czy też obniżenie ciśnienia krwi, jednak faktem jest, iż większość dowodów przemawia na korzyść obniżania ciśnienia krwi.
Obniżenie poziomu cholesterolu za pomocą statyny, wykazało 25-procentowe zmniejszenie ryzyka udaru, przy czym najlepsze efekty obserwuje się u osób, u których poziom cholesterolu został najbardziej obniżony.
Przyjmowanie bardzo małych dawek Aspiryny (80 miligramów na dzień) wydaje się równie skuteczne, co przyjmowanie wysokich dawek i chociaż inne leki przeciwpłytkowe mają nieco lepsze działanie, skutki uboczne ich zażywania niwelują te korzyści.
Wymagana jest staranna ocena sytuacji twojej mamy, a następnie zmiana stylu jej życia. Jeśli jej ciśnienie jest podwyższone, należy je ustabilizować. Poziom cholesterolu również należy przywrócić do normy. Leczenie przeciwpłytkowe przynosi mniejsze korzyści, ale może być zalecane w tej sytuacji.
Ćwiczenia fizyczne wraz z niskotłuszczową dietą wegetariańską, obejmującą całe, nieprzetworzone produkty spożywcze i dużo świeżych owoców oraz warzyw, zapewniają największą szansę na dłuższe życie. Wdrożenie takiego stylu życia pozwala także na uczczenie dobroci Boga, dawcy życia i zdrowia; wspaniałych darów miłości.
Allan R. Handysides
Peter N. Landless
Tłumaczenie Natalia Kurz
Korekta Adam Kurz