Moja 73-letnia żona miała kilka miniudarów. Jej lekarz jest zaniepokojony możliwością wystąpienia poważnego udaru. Martwi mnie to i chciałbym zasięgnąć porady. Straciła na wadze 30 funtów (ponad 13 kg) i waży teraz 152 funty (prawie 69 kg).

Masz całkowitą rację, że miniudar jest niepokojący. Doświadczenie więcej niż jednego zdecydowanie oznacza, że istnieją czynniki wymagające podjęcia konkretnych działań. Miniudar jest czasem określany jako przemijający atak niedokrwienny (TIA), co oznacza, że istnieje przejściowe zablokowanie naczyń krwionośnych w mózgu. Naczynia oczyszczane są przeważnie przez mechanizmy naprawcze organizmu. Zwykle TIA pozostawia jednak bardzo niewielkie, miejscowe uszkodzenia, lecz następujące po sobie przypadki mogą powodować poważne upośledzenia. Uważa się, że zator jest spowodowany małym skrzepem krwi, ale winowajcą może być również kawałek (lub kawałki) blaszki miażdżycowej, która oderwała się od ściany tętnicy. Płytka miażdżycowa powoduje zapalenie naczyń krwionośnych. Ten stan ma tendencję do szerokiego rozprzestrzeniania się po całym ciele. Osoba, która przeszła TIA powinna wykonać badanie ultrasonograficzne tętnic szyjnych w celu odnalezienia płytki.

Przemijające ataki niedokrwienne mogą nie tylko być zwiastunami dużego udaru – stwierdzono, że mają również związek z występującymi dwukrotnie częściej zawałami serca (Journal of the American Heart Association, Marzec 2011). Bardzo ważne jest, aby rozpoznać objawy TIA i udaru mózgu. Skrót FAST podkreśla główne cechy udaru mózgu i potrzebę natychmiastowej reakcji.

FAST (szybko) oznacza: 
Face (twarz) – zaburzenia zdolności uśmiechania się,
Arms (ramiona) – osłabienie lub paraliż,
Speech (mowa) – niewyraźna mowa lub brak zdolności pojmowania i konfuzja,
Time (czas) – czas jest najważniejszy!

Twoja żona prawdopodobnie została przebadana i powinna być poddana leczeniu, aby zapobiec kolejnym przypadkom TIA, a nawet zawałowi serca. Główne kierunki postępowania:

Ćwiczenia. Powinny trwać ok. 40 minut każdego dnia. Chodzenie jest doskonałym ćwiczeniem wykonywanym z prędkością 3-4 mile na godzinę (od około 4,83 km/h do 6,44 km/h) i powodującym lekkie pocenie się.

Dieta. Wyeliminuj mięso, zarówno czerwone jak i białe, zastosuj dietę bogatą w produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, owoce i warzywa. Codziennie powinno się spożywać orzechy – około jednej małej garści – oraz dwie szklanki niskotłuszczowego nabiału lub jego odpowiednika. To ostatnie oznacza, że „mleko” sojowe musi zostać wzbogacone witaminą B12, wapniem i witaminą D, aby stanowiło zamiennik nabiału. Jeśli zamiast mleka wybierze się jogurt lub twarożek ich ilość znów będzie miała znaczenie. Pamiętaj, że mleko sojowe może być bogate zarówno w węglowodany jak i tłuszcze. Nie używaj dużych ilości tłuszczu i unikaj masła. Pewna ilość oleju też jest niezbędna; jeśli są dla ciebie dostępne: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy, olej kukurydziany – stosowanie ich z umiarem i naprzemiennie będzie prawdopodobnie najrozsądniejsze, co też wspierają dowody naukowe. Olej lniany jest bardzo bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3 i doskonale nadaje się do sałatek w połączeniu z sokiem z cytryny.

Należy obserwować cholesterol twojej żony. Zdecydowanie zaleciłbym unikanie żółtek jaj. Redukcja soli to krok, który przysłuży się każdemu. Leki zmniejszające cholesterol również przynoszą korzyści. Niska dawka aspiryny (81 miligramów) dziennie może pomóc w zapobieganiu tworzeniu się kolejnych małych skrzepów. Skorzystaj z porady zaufanego pracownika służby zdrowia.

Każda minuta liczy się przy udarze, więc naucz się znaków ostrzegawczych, umieść listę ważnych numerów przy telefonie (takich jak numer do twojego lekarza i lokalnego szpitala lub innej placówki ratownictwa medycznego), poznaj lokalizację swojego najbliższego pogotowia, zrób listę leków, które bierze twoja żona oraz ewentualnych alergii, które ma, i weź tą listę ze sobą do szpitala.

Następnie żyjcie pozytywnie. Módlcie się codziennie. Unikajcie stresujących kłótni. I oddajcie swoje życie w ręce Boga. On naprawdę troszczy się o nas wszystkich.

Allan R. Handysides
Peter N. Landless

Tłumaczenie Natalia Kurz
Korekta Adam Kurz