U mojego starszego brata zdiagnozowano raka okrężnicy (jelita grubego). Miał operację, ale nie jesteśmy pewni czy rak nie zaczął się wcześniej rozprzestrzeniać. Ja sama mam 48 lat; czy jestem w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia tej choroby? Czy jest coś, co mogę zrobić, aby zmniejszyć swoje szanse zachorowania na raka jelita grubego?
Niestety, znajdujesz się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia raka jelita grubego z uwagi na fakt, że Twój brat, u którego zdiagnozowano tą chorobę, jest Twoim krewnym pierwszego stopnia. Zwykle rak okrężnicy jak i odbytnicy są chorobami, które występują u osób w podeszłym wieku, jednakże około 10% przypadków tej choroby występuje u osób w wieku 50 lat i młodszych. Nie znamy wieku Twojego brata, ale przypuszczamy, że mieści się w tej kategorii wiekowej. Pomimo ogólnie zmniejszonej częstotliwości zachorowań na raka jelita grubego, zauważa się, że choroba ta dotyka coraz młodszych ludzi. Mężczyźni chorują częściej niż kobiety, ponadto u mężczyzn choroba pojawia się od pięciu do dziesięciu lat wcześniej niż w przypadku kobiet. Dodatkowo rak jelita grubego występuje średnio od pięciu do dziesięciu lat wcześniej u ludności będącej afro amerykanami niż u ludności Kaukaskiej.
Posiadanie bliskiego krewnego ze zdiagnozowanym rakiem okrężnicy daje od dwóch do trzech razy większe ryzyko wystąpienia tej choroby. Badania naukowe wykazały, iż istnieje szereg czynników przyczyniających się do zdiagnozowania raka okrężnicy i odbytnicy. Należą do nich: otyłość, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu oraz dieta o wysokiej zawartości tłuszczu. Ponadto niektóre badania podają brak błonnika jako kolejny czynnik. Spożywanie czerwonego mięsa jest również związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nowotworu jelita grubego. To ryzyko jest znacznie niższe u wegetarian, a nawet u osób jedzących mięso, w miarę zwiększającej się konsumpcji roślin strączkowych i warzyw.
W ostatnim czasie badania, które zostały przeprowadzone na szeroką skalę ponownie podkreśliły związek przyczynowy między spożywaniem alkoholu a zachorowaniem na raka jelita grubego, zwłaszcza u mężczyzn. Ten nowotwór jak i rak piersi nie są jedynymi chorobami tego typu związanymi z konsumpcją alkoholu, jednakże dowody naukowe wykazujące ich korelacje są w tym przypadku bardzo silne.
Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju raka jelita grubego, trzeba wpierw poddać się badaniu kolonoskopijnemu. Ten test pozwala lekarzowi zbadać wnętrze jelita grubego i odbytnicy. Daje również możliwość usunięcia polipów (małych przyrostów), które mogą w przyszłości przyczyniać się do rozwoju raka. Każdy dorosły człowiek powinien rozpocząć monitorowanie swojej okrężnicy w wieku 50 lat, a następnie badać się pod tym kątem co 10 lat. Jeżeli zostaną wykryte nieprawidłowości takie jak polipy, badania te mogą być zalecane co 5 lat. Bardzo ważnym jest również aby zwrócić uwagę czy w stolcu pojawia się krew. Istnieją specjalne zestawy testowe, dzięki którym łatwo i bezdotykowo można sprawdzić obecność krwi w stolcu nawet jeżeli nie jest ona widoczna. Jest to ważne, ponieważ taki objaw może sugerować raka jelita i nie należy go lekceważyć! Jeżeli wykryjesz krew w stolcu niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem.
Innymi krokami jakie możesz podjąć są regularne ćwiczenia. Powinno to być co najmniej 150 minut tygodniowo średniej intensywności ćwiczeń takich jak żwawy spacer. Zarówno zwiększanie w diecie proporcji produktów roślinnych jak i zmniejszanie ilości spożywanego mięsa pomagają w redukcji ryzyka wystąpienia raka okrężnicy tak samo jak unikanie spożywania alkoholu. U ludzi objętych dużym ryzykiem wystąpienia tej choroby również codzienne zażywanie aspiryny może być środkiem zapobiegawczym, jednak ten sposób nie jest zbyt korzystny dla organizmu i może wywołać podrażnienia żołądka oraz krwawienie. Decyzja o codziennym zażywaniu aspiryny może zatem być podjęta jedynie w konsultacji z Twoim lekarzem.
Wszystkie te zapobiegawcze metody są ściśle powiązane z naturalnym stylem życia, który jest niezwykle istotny aby zdrowo funkcjonować, zatem weź sprawy w swoje ręce. Twoje życie może zależeć od codziennego podejmowania mądrych wyborów.
Artykuł Petera N. Landless’a i Allana R. Handysides’a
Tłumaczenie: Adam Kurz, 05.01.2015