Niedokrwistość złośliwa to choroba, podczas której czerwone krwinki w krwi są w niewystarczającej ilości. Jej powodem jest niedobór niezbędnej substancji, zwanej witaminą B12, lub kobalaminą. 

U mojej cioci zdiagnozowano ostatnio niedokrwistość złośliwą. Co to za choroba? Co jest jej przyczyną?

Niedokrwistość złośliwa to choroba, podczas której czerwone krwinki w krwi są w niewystarczającej ilości. Jej powodem jest niedobór niezbędnej substancji, zwanej witaminą B12, lub kobalaminą. Ta witamina jest bardzo ważna w procesie tworzenia czerwonych krwinek. Odgrywa również niezwykle istotną rolą w procesie tworzenia DNA, które jest obecne w każdej komórce. Czerwone krwinki i komórki nerwowe szczególnie potrzebują witaminy B12 do prawidłowego funkcjonowania. O anemii mówimy wtedy, gdy jest za mało czerwonych krwinek do dostarczania organizmowi tlenu do wszystkich jego potrzeb (produkcji energii, metabolizmu, i zwykłego podtrzymywania czynności życiowych). Dolegliwość ta w znacznym stopniu obciąża serce i wiele innych narządów.

W przypadku niedokrwistości złośliwej często występują też inne powiązane objawy. Może to być utrata odczuwania drgań w kończynach lub utrata czucia pozycji palców u nogi w stosunku do całej stopy. Te dysfunkcje zwykle zaczynają się w nogach, ale później dotykają też rąk. Dzieje się tak z powodu uszkodzeń rdzenia kręgowego. Przy dalszym postępie tego procesu może dojść do zaburzeń psychiatrycznych i demencji (utraty zdolności myślenia i rozumowania). W zaawansowanym stadium niedokrwistości złośliwej może dojść do zapalenia języka, które nada mu czerwony, podobny do wolego wygląd. Mogą się też pojawić wrzody na języku.

Niedokrwistość złośliwa może być związana z chorobami autoimmunologicznymi, które dotykają tarczycy, nadnerczy, skóry, jajników, czy trzustki. Może też być wynikiem innych czynników powodujących słabe wchłanianie witaminy B12¬, takich jak operacje żołądka i/lub jelit, niektóre rodzaje raka, czy infekcje bakteryjne.

Niedokrwistość złośliwa zaliczana jest do grupy niedokrwistości megaloblastycznych (wielkokomórkowych). Te anemie mogą mieć różne przyczyny, takie jak niedobór witaminy B12 w diecie, niedobór kwasu foliowego, obecność pasożytów w organizmie, chemioterapia, niektóre leki, lub alkohol.

Jak leczy się ten rodzaj anemii?

Niedokrwistość złośliwa jest wynikiem niezdolności organizmu do wchłaniania witaminy B12 z pożywienia, lub podawanej doustnie w innej formie. Z tego powodu konieczne jest przyjmowanie zastrzyków z witaminą B12 do końca życia. Są to zastrzyki domięśniowe.

Jeśli niedokrwistość jest spowodowana brakiem witaminy B12 w diecie (i jelita nie mają problemu z jej wchłanianiem), zwykle wystarcza dodanie odpowiednich potraw i/lub suplementów witaminy B12 podawanych doustnie. Takie leczenie musi być kontrolowane, by właściwie reagować w każdej sytuacji. Celem takiego leczenia jest powrót czerwonych krwinek do normalnego kształtu i funkcjonowania.

Niedokrwistość złośliwa to choroba, którą należy rozpoznać i leczyć w odpowiednim czasie. Jeśli jest właściwie leczona w odpowiednio wczesnym stadium, nie tylko zaczyna się cofać, ale naprawie ulegają też uszkodzenia układu nerwowego i innych układów. Jeśli jednak jest zaniedbywana, może doprowadzić do trwałych uszkodzeń, a nawet śmierci.

Witamina B12 jest produkowana wyłącznie przez mikroorganizmy, a ludzie mogą ją przyjmować wyłącznie w pożywieniu. Jest ona obecna tylko w pokarmach pochodzenia zwierzęcego (również w mleku i jajach). Niektórzy twierdzą, że witaminę B12 można uzyskać z warzyw; pochodzi ona z bakteryjnego skażenia i z nawozu, w którym rosną rośliny. Jest to niehigieniczne i niewystarczające. Właściwie dobrana laktoowowegetariańska dieta (oparta na roślinach, zawierająca jaja i nabiał) zwykle dostarcza odpowiednich ilości witaminy B12. Jeśli ktoś decyduje się na czysto wegańską dietę, musi przyjmować suplementy diety zawierające witaminę B12. Mogą one być w formie tabletek lub syropu.

Ciało posiada magazyny witaminy B12, które mogą wystarczyć nawet na 4 lata; czasem na uwidocznienie braków i wystąpienie objawów klinicznych potrzeba 5 do 10 lat. Należy więc dobrze ułożyć swoją dietę i, jeśli to konieczne, przyjmować suplementy z witaminą B12.

Allan R. Handysides i Peter N. Landless